تا به حال به این فکر کرده‌اید که اگر دانش چاپ کردن وجود نداشت علوم گذشتگان چگونه به ما انتقال می‌یافت؟ کتاب‌ها و کارت‌های شناسایی به چه شکل درمی‌آمدند؟ شاید پول هنوزهم مثل گذشته به شکل سکه‌های طلا و نقره بود و باید در کیسه با خود این طرف و آن طرف می‌بردیم! چون اسکناسی وجود نداشت.
بیایید باهم ببینیم گذشتگان ما چه مسیری را طی کرده‌اند تا ما بتوانیم اکنون به راحتی هر چیزی را که خواستیم چاپ کنیم:
چاپ‌های اولیه به صورت نقش‌دار کردن لوح‌های گلی با مُهرهای استوانه‌ای بود که 3000 سال قبل از میلاد مسیح ساکنان بین‌النهرین* از آن استفاده می‌کردند. در ایران نیز باستان‌شناسان مُهرهایی از دوره هخامنشیان پیدا کرده‌اند که به عنوان مُهرهای سلطنتی استفاده می‌شده است.
نوع دیگری از چاپ، استفاده از هنر "چوب‌تراشی" بود، بدین صورت که طرح مورد نظر را ابتدا روی چوب می‌تراشیدند، سپس مُهر تراشیده شده را در جوهر فرو کرده و روی سطح مورد نظر قرار می‌دادند تا طرح روی آن نقش ببندد.
بعد از آن قلم ابداع شد. وسیله‌ای با نوک تیز، که با آن تصاویری روی صفحات مسی حک می‌شد.
در قرن 15، فردی آلمانی به نام "یوهانس گوتنبرگ" – پدر علم چاپ در دنیا- حروف قابل انتقال و نخستین دستگاه چاپ را اختراع کرد. او برای هر یک از حروف الفبا یک حرف جداگانه به کار برده بود. رفته‌رفته این دستگاه ساده پیشرفت کرد تا به دستگاههای امروزی رسید. قبل از آن کتاب‌ها به صورت دستی تکثیر می‌شدند. یعنی افرادی بودند که از روی کتاب‌ها رونویسی می‌کردند. به همین دلیل قیمت کتاب خیلی زیاد بود و افراد کمی می‌توانستند کتاب بخرند.
کاغذهایی که امروزه از آنها به راحتی استفاده می‌کنیم، دو هزارسال پیش توسط چینی‌ها اختراع شده است. این اختراع خیلی زود به ایران هم رسید، به طوری که برای سالیان زیادی شهر "سمرقند" یکی از بزرگترین مراکز تولید و خرید و فروش کاغذ شناخته می‌شد. تا قبل از این، ابتدا از پاپیروس و بعد از پوست حیوانات بعنوان سطحی برای نوشتن استفاده می‌شده است.
در سال 1232ه.ق، میرزا زین‌العابدین تبریزی ملقب به "پدر صنعت چاپ ایران" نخستین ماشین چاپ را از کشور روسیه وارد تبریز کرد. به این ترتیب اولین چاپخانه ایران در دوران صفویان تاسیس شد.
امروزه بسیاری از کارهای ما الکترونیکی شده است. به راحتی و بدون نیاز به چاپ‌کردن می‌توانیم فایل نوشته‌ها، کتاب‌ها و عکس‌ها را به تعداد نامحدود برای دیگران ارسال کنیم. ولی هنوز هم صنعت چاپ در خیلی از موارد به کمکمان می‌آید. انواع کارت ویزیت، بروشور، بنر، بسته‌بندی کالاها، طرح‌های زیبا روی پارچه، اسناد مهم و خیلی موارد دیگر تنها گوشه‌ای از این صنعت بزرگ است.
انواع چاپ دو دسته است: یا دستی است و یا صنعتی. در نوع دستی نتیجه کار یک اثر هنری خواهد بود.
نتیجه چاپ صنعتی نیز تکثیر یکنواخت و مشابه نوشته‌ها و تصاویر است.
امروزه برای هر سطح و محصولی از رو‌‌شهای چاپی متفاوتی استفاده میشود. هر نوع چاپ دستگاه مخصوص به خود را دارد. موادی که با آنها چاپ انجام میشود در دستگاههای مختلف با هم متفاوت است.
با توجه به گستردگی صنعت چاپ و محصولات آن و نقش آن در زندگی ما، در سال 1382 روز 11 شهریور به عنوان روز ملی صنعت چاپ نام‌گذاری شد و به مناسبت‌های تقویم سالانه اضافه شد. این روز برای اهالی صنعت چاپ اهمیت بسیاری دارد. روزی است که باید از تلاش کارگران، صنعت‌گران و هنرمندان این صنعت تجلیل کنیم و به یاد داشته باشیم که دنیای ما بدون این صنعت مهم، دنیایی پُر زحمت بود.
صنعت چاپ سرشار از هنر، خلاقیت و زیبایی‌ست. کار چاپ چه در صنعت و چه در هنر یکی از مشاغل پُرتقاضا می‌باشد.
در ادامه شما را با نوعی چاپ خانگی آشنا می‌کنیم تا طرح دلخواهتان را چاپ کرده و لذت ببرید.
مواد لازم : صفحه لینو – مُغار - رنگ
1-در ابتدا باید از فروشگاه‌های لوازم هنری، ماکت‌سازی یا لوازم ساختمانی، نوعی کفپوش به نام لینو خریداری کنید.
2- سپس طرح دلخواهتان را با خودکار روی آن طراحی کنید یا طرح مورد نظر را با کاربُن بر روی لینو منتقل کنید.
3- با استفاده از وسیله‌ای به نام مُغار باید طرحتان را حک کنید تا به صورت نقش برجسته روی مُهر ظاهر شود. (مواظب دست خود باشید. نوک مغار تیز است.)
4- بعد از اتمام کنده‌کاری مُهر شما برای چاپ آماده است. کافیست تا قسمت‌های برجسته را آغشته به رنگ آکریلیک کرده و روی سطح مورد نظر قرار داده و فشار دهید.
* بین‌النهرین یا میانرودان یا میان‌دورود، منطقه‌ای جغرافیایی است که در میان دو رود دجله و فرات جای گرفته است و بیشتر محدوده‌ی این منطقه در کشور عراق امروزی است.
