مهران شهری مرزی در استان ایلام است. نام قدیمی این شهر منصورآباد بوده و در سال 1309 نامش به مهران تغییر یافته است. شهر مهران موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای دارد و در جلگه بین‌النهرین قرار گرفته است؛ به همین دلیل در دوره‌های گوناگون مورد تجاوز قرار گرفته و نبردهای بسیاری در آن رخ داده است. اگرچه جنگ تحمیلی ایران و عراق در سال 1359 آغاز شد، ولی این شهر قبل از شروع جنگ تحمیلی نیز مورد تهاجم حکومت بعث قرار گرفته بود. مهران به عنوان نمونه‌ای از مقاومت و پایداری در طول دفاع مقدس 45 روز در تصرف عراق بود و سپس توسط رزمندگان دلیر اسلام آزاد شد.
مهران چگونه تحت تصرف رژیم بعث قرار گرفت ؟
رزمندگان ایرانی در عملیاتی با عنوان والفجر 8 توانستند فاو را به تصرف خود دربیاورند و دست رژیم بعث را از شمال خلیج فارس کوتاه کنند. رژیم بعث عراق از اینکه نتوانسته بود فاو را از دست ایران باز پس گیرد شروع به حملات گسترده در منطقه غرب ایران کرد تا در نهایت توانست مهران را به تصرف خود درآورد. بعثی‌ها از تصرف مهران بسیار خوشحال بودند و در این میان صدام اعلام کرد که مهران مهریه فاو است و تا زمان حضور ایران در فاو، آ‌نها هم در مهران خواهند ماند. صدام برای آزادسازی شهر مهران دو شرط اعلام کرد یکی اینکه هر دو کشور ایران و عراق به مرزهای بین‌المللی خود بازگردند و دیگری اینکه عقب‌نشینی از خاک مهران به شرط عقب‌نشینی از خاک فاو صورت گیرد.
عملیات والفجر 3 :
این عملیات در 7 مرداد ماه سال 1362 با فرماندهی سپاه پاسداران و نیروی زمینی ارتش انجام شد. در ساعت 11 شب با اقدام نیروهای ایرانی آغاز گردید. و به مدت 14 روز طول کشید. در طول این عملیات شهر مهران دو بار میان کشورهای طرف جنگ دست به دست شد تا در نهایت منجر به آزادسازی دشت مهران از تصرف عراق شد.
دستاوردهای عملیات والفجر 3
1-آزادسازی جاده ایلام –مهران و ایلام – دهلران
2-آزادسازی دو ارتفاع زالوآب و نمه‌کلان‌بو.
3-آزاد کردن دشت مهران
4-بیش از ده هزار نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند و 509 عراقی اسیر شدند.
5-شش فروند هلیکوپتر سقوط کرد و 200 دستگاه تانک و نفربر، 300 دستگاه خودرو سبک و سنگین و 40 انبار مهمات منهدم گردید.
عملیات کربلای 1 در پنج مرحله برنامه‌ریزی شده بود که خوشبختانه رزمندگان ایرانی توانستند در مرحله اول و دوم عملیات و پس از 45 روز، مهران و 175 کیلومتر از اراضی اشغالی را آزاد کنند. همچنین توانستند شهرهای بدره و زرباطیه عراق را تصرف کنند.
عملیات آزادسازی مهران، کربلای 1، با حضور نیروی زمینی سپاه پاسداران، توپ‌خانه ارتش و هوانیروز ارتش و با رمز «یا ابوالفضل‌العباس ادرکنی» در شب نهم تیر ماه سال 1365 آغاز شد.
عملیات کربلای 1 شامل 39 گردان از نیروهای عمل‌کننده زرهی و رزمی و مهندسی سپاه پاسداران برخوردار بود.
دستاوردهای دیگر عملیات آزادسازی شهر مهران :
1-انهدام تیپ3 و 4 و 5 گارد ریاست جمهوری کشور عراق
2-انهدام تیپ 433 از لشکر هفده و انهدام یک تیپ کماندویی ویژه
3-انهدام تیپ های 70 زرهی، 501، 59، 95 و 24 مکانیزه از لشکر 10
4-انهدام تیپ های 507، 66 کماندویی، 35، 93، 113، 71 و 72 از لشکر 35
5-انهدام دو گروهان پیاده کشور عراق بین پنجاه تا صد درصد.
6-انهدام گردان‌های 228، 53، و 447 توپ‌خانه همچنین انهدام گردان ششم زرهی.
مهران نمونه‌ای از این خاک سرخ است که در برابر تجاوز دشمن تا آخرین لحظات پایداری کرد. رزمندگان غیور ایران از وجب به وجب این خاک مانند ناموس خود دفاع کردند و نگذاشتند دست دشمن بیفتد.
