به گزارش گروه شاهد جوان، فلک الافلاک بنای عظیم آجری با مساحتی حدود 5300 متر مربع است که در دوره ساسانی روی تپه‌ای باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد ساخته و زیبایی و معماری شگفت‌‌انگیز این قلعه موجب شده است از سوی بسیاری کارشناسان به‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب بگیرد. در واقع شهر خرم‌آباد مرکز استان لرستان با قلعه فلک‌الافلاک شناخته می شود.
فلک‌الافلاک از سمت شرق و جنوب‌شرقی به رودخانه خرم‌آباد، از غرب به خیابان و محله دوازده برجی و از سمت شمال به خیابان فلک‌الافلاک محدود می‌شود. وسعت محوطه باستانی قلعه حدود 400×300 مترمربع است.
این قلعه 8 برج دارد، محیط کل آن 60/228 متر و بلندترین دیوار آن تا سطح تپه 5/22 متر است. همچنین دارای دو صحن، 124 اتاق و 11 کفش‌کن در بین اتاق‌ها است.
در شمال شرقی آن راهرویی ساخته شده که با 7 پله به محوطه‌ای می‌رسد که چاه معروف قلعه در آن واقع شده. عمق این چاه تا انتهای تپه و تا چشمه زیر تپه می‌رسد.
در گذشته آب مورد نیاز ساکنین قلعه از این چاه تامین می‌شده است و از همین راهرو می‌توان به پشت‌بام قلعه رسید و چشم‌انداز زیبای شهر را مشاهده کرد.
دور تا دور قلعه را پرتگاهی مخوف فراگرفته که دارای پوشش گیاهی است و راه ورود به فلک الافلاک را دشوارتر می‌کند. نام این قلعه به مفهوم آسمان نهم و بالاترین فلک است که به طور مجازی دست نیافتنی بودن آن را می‌رساند.
بنای نخستین فلک الافلاک ظاهراً مربوط به دوره ساسانی است؛ هرچند که برخی منابع، ساخت آن را به زمان شجاع الدین خورشید؛ سر سلسله اتابکان لر در قرن چهارم هجری نسبت می‌دهند.
گفته‌های مردم منطقه و مدارک تحقیقی، از وجود بارویی دولایه و خشتی با دروازه برج پیرامون بنای کنونی حکایت دارد. این باروی گرداگرد بنا بیشتر به سمت غرب گسترش داشته و از بقایای برج‌های دوازدگانه آن، آثار دو برج در شمال غرب و جنوب شرق محوطه، اطراف قلعه قابل مشاهده است.
در ساخت قلعه از مصالحی چون خشت، آجر، سنگ و ملات استفاده شده است.
قلعه فلک الافلاک، پایداری و ماندگاری خود را در دوره‌های مختلف تاریخی، مرهون موقعیت ممتاز تپه فلک الافلاک در گلوگاه دره خرم آباد است.
از این رو بنای قلعه، آثار و نشانه‌های زیادی از تحولات معماری دوره های گوناگون را با خود به همراه دارد.
همچنین در بنای فلک الافلاک به راه‌های عبور و مرور شمال به جنوب و شرق به غرب توجه شده است که به نوعی مرکز مسیرهای دسترسی غرب کشور به شمار می‌آمده است.
قلعه فلک الافلاک پس از ثبت در فهرست آثار ملی کشور، موزه فلک الافلاک نام گرفته و شامل بخش‌های مردم شناسی، هنرهای سنتی و باستانی شناسی می‌شود.
در تالار موزه مردم‌شناسی، عکس‌ها و ماکت‌های کوچک و بزرگ متعددی از شیوه‌ها و رسوم گوناگون زندگی مردان و زنان عشایر و روستایی در منطقه لرستان به نمایش گذاشته شده است.
یکی از دیدنی‌های موزه مردم شناسیی سنگ قبرهای اهالی منطقه است که با دیگر نواحی ایران تفاوت بنیادی دارند.
ویژگی‌های تاریخی و معماری قلعه فلک الافلاک آن را در میان یادگارهای تاریخی غرب کشور متمایز ساخته و به آن شکوه و جذابیت خاصی بخشیده است.
همچنین آن حوزه جغرافیایی بخش زیادی از حیثیت و اعتبار معنوی و تاریخی خود را مدیون وجود فلک الافلاک است.
انتهای مطلب/
